Kaas! We kunnen we er niet genoeg van krijgen, want Nederland is een echt kaasland. Het meest bekend zijn de grote, wielvormige oranje kazen, maar we eten al lang niet meer alleen Edammer of Goudse kaas. Ons kaasplankje bestaat uit kazen van over de hele wereld. Hoe stel je het perfecte plankje samen? Welke soorten kazen zijn er en hoe combineer je die het beste? Wij zochten het voor je uit.
Hoe gezond is kaas?
In kaas zitten veel gezonde voedingsstoffen. Vitamine A, B2 en B12 bijvoorbeeld, maar ook mineralen zoals calcium, fosfor, magnesium, zink en selenium. Verder zitten in kaas onder andere eiwitten en vet, en geen of weinig koolhydraten.
Afhankelijk van de leeftijd van de kaas bevat het een bepaalde hoeveelheid vet. Dat kun je zien op de verpakking. Magere kazen (10+, 20+ en 30+) hebben minder vet en meer calcium dan vettere kazen. Dan is er ook nog verschil tussen jonge en oude kaas. Oude 40+ kaas bevat minder vocht en daardoor meer vet dan jonge 40+ kaas. Vet in kaas bestaat voor meer dan zestig procent uit verzadigd vet, en dit vet is, in te grote mate, niet goed voor je bloedvaten.
Het Voedingscentrum heeft 10+, 20+ en 30+ kaas met minder dan twee gram zout per honderd gram kaas, samen met Hüttenkäse, mozzarella en verse geitenkaas (met niet te veel verzadigd vet) in de Schijf van Vijf gezet.
Welke soorten kazen zijn er
Voor een kaasplankje onderscheiden we vijf categorieën kazen. Ideaal is van iedere soort tenminste één kaas op het plankje te leggen.
Geiten- en schapenkaas. Dit zijn kazen met een frisse smaak en een hoger zuurgehalte. Pecorino en zachte geitenkaas zijn bekende voorbeelden. Niet iedereen is gecharmeerd van deze kazen vanwege de specifieke smaak en de geur. Leg ze aan de rand van het plankje en zorg er voor dat ze geen andere kazen op het plankje raken.
Wittekorstkaas (witschimmelkaas). Deze kazen hebben een romige structuur. Bekende soorten zijn camembert en brie.
Half-harde en harde kaas. Dit zijn kazen met een volle, pittige smaak. Cheddar, Zwitserse Emmenthaler en Zwitserse Gruyère zijn bekende voorbeelden van deze categorie kaas.
Rodekorstkaas (rodebacteriekaas). Dit zijn smeuïge kaasjes die, als ze wat warmer worden, een beetje smelten. Ze worden daarom ook wel 'loopkaas' genoemd, zoals bijvoorbeeld Port Salut en Munster.
Blauwaderkaas. Dit zijn kazen met een pittige en krachtige smaak. Denk aan Gorgonzola, Blue D'Auvergne en Roquefort.
De echte kenner eet kaas van mild naar pittig, dus van categorie één naar vijf. Dat heeft te maken met de smaakovergangen en de manier waarop de smaak in je mond blijft hangen. Maar er zijn geen strikte etiquette, dus als je alle categorieën door elkaar wilt eten, zal niemand je vreemd aankijken.
Het oog wil ook wat
Een kaasplankje is geen op elkaar gestapeld assortiment aan kazen. Het oog wil immers ook wat. Daarom presenteer je de kazen als een schilderij, samengesteld op kleur en vorm.
- Platte kaas snijd je in punten.
- Ronde en vierkante kazen halveer je en snijd er daarna (driehoekig) puntjes van.
- Half-harde kazen snijd je in plakjes of staafjes.
- Smeerbare kazen serveer je met het bakje open
Kazen komen visueel goed tot hun recht op een houten plank, leisteen of aardewerk. Iedere kaas krijgt zijn eigen mes. Zo voorkom je dat de smaken zich vermengen. Gebruik je prikkertjes om de kaas van het plankje te pakken? Houten cocktailprikkers zijn natuurlijk prima, maar er bestaan ook speciale (metalen) kaasprikkers. Net wat eleganter. En iedereen heeft natuurlijk zijn of haar eigen prikker! Als laatste nog wat tips om jouw kaasplank compleet te maken:
Knapperig (wit) stokbrood is heerlijk met zachte kaas en smeerbare kaas. Donker bruin brood smaakt perfect met abdijkaas. Rozijnenbrood (of krentenbrood) eet je met zoutere of sterk smakende kazen.
Fruit is heerlijk bij een kaasplankje. Druiven zijn een klassieker, maar schijfjes peer, appel of kiwi en stukjes verse vijg doen het ook heel goed bij verschillende soorten kazen.
Groente zie je niet vaak op het kaasplankje, maar komkommer, zilveruitjes, augurk, selderij en (kers)tomaat zijn een originele, smaakvolle toevoeging.
Altijd al chutney willen eten maar wist je nooit goed waarbij? Chutney's zijn, net zoals compote en confituur, een verrukkelijk extraatje bij je kaasplank. Vooral bij harde oude kazen. Rode-uien-compote, pruimenchutney, veenbessenconfituur, er is een overvloed aan mogelijkheden. Stap eens binnen bij een delicatessenzaak of kaaswinkel. Ze kunnen je vast precies vertellen welke chutney (of confituur of compote) ideaal is bij welke kaas.
