Tatoeages: je huid als canvas voor kunst

Tatoeages zijn tegenwoordig steeds meer genormaliseerd. Wat ooit werd beschouwd als een rebelse vorm van zelfexpressie, is nu een modefenomeen geworden. Van kleine symbolische ontwerpen tot uitgebreide kunstwerken, tatoeages vormen een belangrijk onderdeel van de moderne cultuur.
 
De geschiedenis van tatoeages
Tatoeages kennen een lange geschiedenis. Ötzi, de ijsmummie die werd gevonden in de Italiaanse Alpen, is de oudste menselijke mummie van Europa. Hij leefde in de nieuwe steentijd, ongeveer 5300 jaar geleden. Ötzi werd in 1991 gevonden door wandelaars en door wetenschappers helemaal onderzocht. Wat bleek? Hij had maar liefst 61 tatoeëringen op zijn lichaam. Er zijn ook vierduizend jaar oude Egyptische mummies met tatoeages gevonden. Over de hele wereld worden dus al duizenden jaren tatoeages gezet. Via de Polynesiërs en Amerikaanse Indianen zijn de tatoeages overgewaaid naar Europa.
 
Waarom laten mensen een tatoeage zetten?
Vraag iemand met een tatoeage waarom hij deze heeft laten zetten en je krijgt de meest uiteenlopende antwoorden. De één vindt het gewoon mooi en achter andere tattoo's zit een verhaal.
 
Een verhaal van status bijvoorbeeld, zoals bij de Maori. Binnen criminele organisaties kunnen tattoo's worden gezet als teken van macht of om elkaar te herkennen (wat natuurlijk ook kan werken als intimidatie). Het kan ook het verhaal van volwassen worden zijn: in sommige culturen laten mensen een tatoeage zetten bij het bereiken van de puberteit. Of het verhaal van religie; in bepaalde boeddhistische stromingen krijgen mensen een tattoo in de nek om hun graad van opleiding aan te geven.
 
Soms had een tatoeage een praktisch doel. Zeelieden bijvoorbeeld, lieten een tatoeage zetten omdat ze bang waren dat ze bij verdrinking niet konden worden geïdentificeerd. Bij de SS werd de bloedgroep onder de oksel van de linkerarm getatoeëerd.
 
Ook wordt een tatoeage wel gezet om cosmetische redenen. Je kan er bijvoorbeeld littekens, wijnvlekken en brandwonden mee verbergen.
 
En ten slotte: herinnering. Ter nagedachtenis aan een geliefd persoon of huisdier kan bijvoorbeeld de naam of een afbeelding in de huid getatoeëerd worden. Vroeger werd de as van de overledene in een in de huid gekerfd wondje gewreven. Genazen de wondjes, dan bleven er zwarte vlekjes in de huid over ter nagedachtenis aan de overledene. Tegenwoordig doen we dat nog steeds, en kan as mee getatoeëerd worden.
 
Checklist voor het zetten van een tatoeage
Doe gedegen onderzoek. Praat met vrienden die ervaringsdeskundige zijn en volg een aantal verschillende tatoeëerders op social media om een goed beeld te krijgen van de mogelijkheden en stijlen.

Denk goed en lang na over de afbeelding die je wilt laten zetten. Neem eventueel samen met een tattoo artiest je ideeën door en hem of haar om advies.
Kies een gecertificeerde tatoeage shop. Op https://www.veiligtatoeerenenpiercen.nl/ kun je zien of de door jou gekozen shop een vergunning heeft. Geen vergunning? Kies dan liever een andere shop. Let ook op de hygiëne. De tatoeëerder moet hygiënisch werken en heeft onder andere handschoenen aan en gebruikt voorverpakte naalden.

Kom goed voorbereid op je afspraak. Zorg dat je lichamelijk uitgerust bent, mentaal bent voorbereid en voldoende hebt gegeten. Als het een lange zit wordt, kun je wat snacks meenemen.

Houd je aan het nazorgadvies. Het duurt ongeveer twee weken voordat een tatoeage is genezen. In die tijd dien je de huid goed te verzorgen om infecties te voorkomen en om het beste resultaat te krijgen.

Heb geduld! Zeker bij de populairdere studio’s of tatoeëerders kunnen de wachttijden oplopen tot enkele maanden. Het is en blijft maatwerk, en dat heeft tijd nodig.
 
De risico's van een tatoeage
Als je een tatoeage overweegt moet je rekening houden met eventuele risico’s. Eén daarvan zijn allergische reacties die je kunt krijgen. Die kan na het zetten van de tatoeage optreden, maar ook pas jaren later. De reactie wordt vooral veroorzaakt door rode tatoeage inkt en wordt meestal uitgelokt door zonlicht. Je kan jeuk, pijn of een zwelling krijgen op de plaats van de tatoeage of daar om heen. Het is nog niet helemaal duidelijk welke stof in de rode inkt voor deze reactie zorgt. Andere kleuren kunnen overigens ook een allergische reactie geven, maar dat komt minder vaak voor.
 
Zwarte tatoeage inkt kan zorgen voor infecties, littekens en auto-immuun huidziektes zoals psoriasis, sarcoïdose en lichen planus. Waarom de één dit wel krijgt en de ander niet is (nog) niet duidelijk. En wist je dat er in tatoeage inkt een beetje metaal zit? Niet genoeg om het poortje op het vliegveld af te laten gaan, maar tijdens bijvoorbeeld een MRI scan kan de huid een beetje warm worden.
 
Een tatoeage wordt gemaakt door inkt onder de huid aan te brengen. Je huid wordt, zij het ondiep, geperforeerd. Dat kun je vergelijken met een schaafwond. Als je dit de eerste weken na het zetten van de tattoo niet goed verzorgt kan je een ontsteking krijgen, wat weer kan zorgen voor littekens.
 
Het wordt afgeraden om een tatoeage te laten zetten als je last hebt van één van de volgende aandoeningen: diabetes, hemofilie, chronische huidziekte, allergie voor tatoeagematerialen of -inkt, immuunstoornis en hart- en vaatafwijkingen. Ben je zwanger? Wacht dan tot na de geboorte of overleg met je huisarts.
 
Spijt
Je hebt een tattoo laten zetten met de naam van je, inmiddels, ex-geliefde. Of je hebt er in een opwelling voor gekozen, maar na een tijdje vind je dat de afbeelding toch niet bij je past. Je kunt een tatoeage laten verwijderen, al kost dit wel meer geld en tijd dan er eentje laten zetten. Verwijderen wordt meestal gedaan met behulp van een laser. Dat is een relatief pijnloze behandeling die geen littekens achterlaat.
 
Leuk weetje
Het woord 'tatoeage' komt waarschijnlijk van het Tahitiaanse woord 'tatu' of 'tattau'. Dit betekent 'vlek', 'streep' of 'markering'.