Stap binnen in de wondere wereld van de koffie en ontdek de heerlijkste varianten! Koffie is verreweg de meest populaire drank in Nederland. Gemiddeld drinkt een Nederlander maar liefst 150 liter koffie per jaar. Flat white, cortado, ristretto, cappuccino, americano, macchiato. Ken jij de precieze bereidingen? Wat is jouw favoriete koffiesoort?
Waar komt koffie vandaan
In de tiende of elfde eeuw werd in Ethiopië de eerste koffieplant ontdekt. Pas in 1663 opende het eerste koffiehuis in Amsterdam. Toen betaalde je de hoofdprijs voor een kopje koffie: er kwam maar een beperkt aantal bonen naar Nederland en koffie werd gezien als een exotisch product. Het werd alleen gedronken door de rijken. Soms werd het zelfs gezien als mysterieuze drank met magische krachten, waar de term 'koffiedik kijken' vandaan komt. Vanaf 1750 daalde de prijs voor koffie en werd het volksdrank nummer één en stootte bier van de eerste plaats.
Bereidingswijzen
De keuze aan koffiebereidingen lijkt oneindig. Kon je vroeger kiezen tussen koffie met of zonder melk en suiker, nu zijn er heel veel mogelijkheden. We maken onderscheid tussen drie bereidingswijzen, die weer onderverdeeld zijn in verschillende soorten.
Koffiebereidingen met espresso
Espresso heeft een uitgesproken sterke en soms een beetje bittere smaak. Een espresso bevat ongeveer 25 tot 30 milliliter.
- Een doppio is een dubbele espresso.
- Een ristretto is een bijzonder geconcentreerde espresso en bevat maar 15 milliliter water. De doorlooptijd is echter hetzelfde als bij de espresso, waardoor er meer oliën en aroma's vrij komen.
- De americano bestaat uit espresso aangevuld met heet water. De verhouding is 30 milliliter koffie en 30 milliliter heet water. De espresso wordt na de bereiding aangelengd met water.
- De lungo wordt ook wel 'long black' genoemd. Het is, net zoals bij de americano, espresso met water. Het grote verschil zit hem in het feit dat de espresso niet wordt aangelengd, maar dat het water door de gemalen koffie loopt tijdens de bereiding. De lungo heeft daarmee een rijkere smaak dan de americano.
Koffiesoorten met melk
De cappuccino is de meest populaire koffiebereiding met melk. Hij bestaat uit een dubbele espresso waar opgeschuimde melk aan is toegevoegd. Eerst wordt een deel door de espresso gemengd, de rest van het melkschuim wordt er boven op geschonken.
- De latte wordt ook wel een 'koffie verkeerd' genoemd. Hierbij wordt iets meer melk gebruikt dan bij een cappuccino, en wordt de melk, ongeveer 250 milliliter, iets minder opgeschuimd. De koffie heeft daardoor een wat minder sterke smaak.
- Flat white heeft melk die nog minder opgeschuimd is. Hierbij wordt ongeveer 150 milliliter melk gebruikt, waardoor de koffie een sterkere smaak heeft.
De cortado wordt gemaakt met één shot espresso en ongeveer 60 milliliter melk. Daarmee is hij minder sterk dan een flat white, latte en cappuccino, maar heeft door het gebruik van minder melk een sterkere koffiesmaak. - De latte macchiato wordt, in tegenstelling tot veel andere koffiebereidingen, geschonken in een doorzichtig glas. Je ziet daardoor de lagen waarmee de drank is opgebouwd. Eerst wordt er 250 milliliter opgeschuimde melk in het glas geschonken, daarna wordt de espresso er over heen geschonken. Dit in tegenstelling tot een latte, waar eerst de espresso wordt geschonken en daarna de melk.
- De espresso macchiato bestaat uit een enkele espresso met twee theelepels opgeschuimde melk. Deze worden op de koffie 'gelegd' in plaats van er in geschonken.
- De piccolo latte is een enkele espresso waar een scheutje melk aan toe is gevoegd. Daarmee is hij minder sterk dan een 'gewone' espresso.
Koffiesoorten met ijs
De ice coffee wordt meestal met een rietje gedronken en bestaat uit een shot espresso met ijsblokjes. Hoe langer de ijsblokjes in de koffie zitten en smelten des te zachter de smaak. Wil je sterkere koffie, dan gebruik je twee shots espresso of drink je de koffie sneller op.
- Ice cappuccino kun je op twee manieren maken. Of je gooit een paar ijsklontjes in een cappuccino, of je doet de cappuccino en de ijsblokjes in een cocktailshaker en mixt alles door elkaar. Je drinkt hem met een rietje.
- Affogato is een dessert. Je maakt hem door een bolletje vanille-ijs toe te voegen aan een enkele espresso in een kop(je).
Koffie voor thuis
Al deze koffiebereidingen drink je in een café, restaurant of bij een food truck, maar je maakt ze net zo makkelijk ook thuis. De basis is de koffie? Hoe maak je die het lekkerst? We noemen de meest bekende methoden.
Filterkoffie. Jarenlang was het koffiezetapparaat in veel huishoudens de enige manier om koffie te zetten. Water in het reservoir, filter in het apparaat en gemalen koffie (meestal uit een pak) in het filter. Gezellig gepruttel uit het apparaat terwijl de koffie 'doorloopt' in de glazen kan, de keuken die zich vult met de geur van verse koffie. Het voordeel van deze manier is dat je zelf goed de sterkte kunt bepalen met behulp van de hoeveelheid water en koffie.
Instant koffie. 'Gewone' koffie en speciale bereidingen heb je ook in potten of zakjes. Het staat bekend als 'oploskoffie'. Super handig voor op de camping of onderweg, omdat het een handige en snelle manier is voor het maken van koffie.
Percolator. Dit apparaat is ook bekend als 'moka pot' of 'espressopotje'. Het is een metalen kan waarbij de koffie boven in zit en het water onderin. De kan zet je op een warmtebron zoals een keramische kookplaat of een gaskachel, waardoor het water gaat koken. Het water gaat onder druk door het filter en de koffie wordt boven in de percolator opgevangen.
Espresso machine. Deze pompt onder hoge druk water door heel fijn gemalen koffie. Hierdoor krijg je geconcentreerde koffie met een volle smaak.
Aeropress. Dit is een plastic cafetière met aan één kant een filterdrager voor een papieren filter en aan de andere kant een gat voor de zuiger. Met de zuiger druk je het water met kracht door de gemalen koffie in het filter.
Sifon of siphonstaat ook wel bekend als de 'vacuümkoffiemaker' of de 'conakan'. Deze zetmethode vraagt wat ervaring maar heb je het eenmaal onder de knie, dan kun je experimenteren met de smaak en complexiteit van de koffie. De sifon bestaat uit twee glazen delen. De onderste bol wordt gevuld met water wat je verwarmt tot het water kookt. Dit kan gedaan worden met behulp van een warmtelamp. Het bovenste deel is een glazen kelk met een buis die gemalen koffie bevat. Door de hitte wordt het water naar de buis geduwd en mengt met de gemalen koffie. Na een bepaalde tijd haal je de warmtebron onder de sifon weg. De druk valt dan weg en de koffie zakt door het filter naar de bol. Dit is een spectaculaire manier van koffiezetten, maar vraagt wel enige kennis van de methode.
Cold brew. Dit bereid je door koud gefilterd water door vers gemalen koffie te laten druppelen. Dat doe je over een langere periode, soms wel tien uur. Je krijgt hierdoor een sterke en uniek smakende koffie zonder bittere of zure nasmaak. Koffie die op deze manier gemaakt is blijft tot twee weken vers.
Pad-en cupmachines. Er zijn verschillende (merk)machines verkrijgbaar zoals de Senseo of het Nespressoapparaat. Heet water wordt hierbij onder druk door de pad of cup gedrukt.
Filters, cups, pads, gemalen of bonen?
Zoveel mensen, zo veel wensen. Iedere methode heeft zijn plus- en minpunten. Zo is filterkoffie makkelijk als je koffie zet voor een grote groep mensen, maar het boet vaak in aan smaak. Een cupmachine geeft koffie met een rijke smaak, maar de cups zijn vaak van plastic, wat bijdraagt aan de afvalberg.
Wat je kiest is vooral een kwestie van smaak en soms ook van budget. Ben je een echte thuis-barista, dan heb je vaak meer tijd en budget over voor een lekkere kop koffie en kies je voor een methode die wat meer tijd kost, maar waarmee je lekker kunt experimenteren met smaak en textuur.
