De cyclus van hormonen

 

De gemiddelde menstruatiecyclus duurt 28 dagen. Daarbij laten we de eerste cyclussen van een vrouw, en die tijdens de overgang buiten beschouwing. Die dagen worden verdeeld over vier weken en in iedere week is een bepaald hormoon dominant.

 

 

Dit hormoon wordt geproduceerd door de hypofyse, een klier ter grootte van een erwt, die onder de schedelbasis zit. FSH zet de eierstokken aan om meer hormonen te produceren, vooral oestrogeen en progesteron. Deze beïnvloeden op hun beurt de ovulatie (eisprong).

 

Ook dit hormoon wordt geproduceerd door de hypofyse en stimuleert de eierstokken oestrogeen en progesteron aan te maken.

 

Dit hormoon komt vrij vlak na de eisprong . Het zorgt er voor dat het baarmoederslijmvlies opbouwt zodat het klaar is voor de bevruchte eicel, ook als deze uiteindelijk niet bevrucht wordt. Merkt je lichaam dat er geen zwangerschap komt, dan daalt de hoeveelheid progesteron in het bloed en wordt het baarmoederslijmvlies afgestoten: je bent dan ongesteld.

 

Dit hormoon wordt aangemaakt door de eierstokken en in kleine hoeveelheden door de bijnieren en vetcellen. Naast een rol on de menstruatiecyclus heeft het hormoon ook invloed op de urinewegen, het hart, de bloedvaten, de borsten, huid, het gewicht, de bekkenspieren, hersenen en botten. En op je humeur! Door de invloed van oestrogeen word je vrolijker en energieker.

 

Testosteron is niet uitsluitend een ‘mannenhormoon’, zoals soms gedacht wordt. Het heeft invloed op onze zin in seks (libido), is betrokken bij de opbouw van spiermassa en onze botstructuur. 

 

 

In deze week ben je ongesteld. De klachten die gepaard kunnen gaan met de menstruatie zorgen er voor dat je minder goed in je vel zit, pijn hebt en je somber voelt. Tijdens deze week echter stijgt het oestrogeen niveau. Dit zorgt er voor dat jij je beter voelt en meer energie krijgt.

 

Dit is de week van de pre-ovulatie, die duurt vanaf het einde van de menstruatie tot de ovulatie. In deze periode, ongeveer zeven tot tien dagen, blijft het oestrogeen niveau stijgen en voel jij je (hormonaal) op je best. Aan het einde van deze week, terwijl het oestrogeen niveau dus nog steeds stijgt, neemt ook de hoeveelheid progesteron toe, waardoor je meer zin krijgt in seks. Dat is handig, want vlak voor en tijdens de ovulatie ben je het meest vruchtbaar. 

 

De hoeveelheid oestrogeen in je bloed neemt snel af, het progesteron niveau stijgt door. Dit is het moment waarop veel vrouwen zich neerslachtig beginnen te voelen en eetbuien krijgen. Ook kan progesteron je nachtrust verstoren en er voor zorgen dat je je wat nerveuzer voelt. In deze week vindt ook de eisprong plaats. Deze duurt ongeveer vier dagen.

 

De hoeveelheid oestrogeen neemt nog verder af, net zoals de hoeveelheid progesteron. Bij sommige vrouwen treedt in deze week het premenstruele syndroom (PMS) op, met meer kans op hoofdpijn, vermoeidheid en chagrijnigheid.

 

Je ziet ze niet aankomen, en ineens zijn ze er: stemmingswisselingen. Vooral tijdens het stijgen van het progesteron en dalen van het oestrogeen (week 3) schommelt het hormoonniveau en kunnen stemmingswisselingen optreden. De ene vrouw reageert daar anders op dan de ander. De één gaat er fluitend doorheen, de ander voelt zich een emotioneel wrak.

 

Accepteer dat ze er zijn, weet dat het je hormonen zijn die je gevoelens in de war sturen en dat het weer over gaat.

 

• Eet regelmatig iets om te voorkomen dat je bloedsuiker gaat schommelen. Iedere twee uur een lichte snack en daar tussen door de gewone maaltijden, liefst maaltijden die rijk zijn aan koolhydraten en arm aan suiker en eiwitten. Laat cafeïne en alcohol staan.

 

• Ga bewegen. Dat hoeft helemaal geen intensief sporten te zijn. Ontspannen wandelen, waarbij jij je richt op de zon en wind op je huid, op de kleur van de bladeren aan de bomen en het geluid van de vogels, kan ook goed helpen. Je voelt je energieker, en bij intensievere beweging maakt je lichaam endorfine aan, een hormoon waardoor jij je beter voelt.

 

• Sommige vrouwen zijn gebaat bij wat extra vitamine B6 of calcium. Een extra glas melk is dan een goede optie.

 

Zit je de hele maand door niet lekker in je vel en heb je last van stemmingswisselingen? Dan is het verstandig een bezoek te brengen aan de huisarts. Samen kun je kijken of er een verklaring voor is en wat je er aan kunt doen.

 

Jarenlang was er een goede balans tussen oestrogeen en progesteron in je lichaam. Rond je veertigste neemt de aanmaak van beide hormonen langzaam maar zeker af. Gemiddeld neemt de aanmaak van oestrogeen na de overgang in de loop van de jaren met ongeveer zestig procent af en verdwijnt de hoeveelheid progesteron bijna helemaal. De balans tussen beide hormonen ziet er dan ineens heel anders uit, en daar moet je lichaam aan wennen. Dit uit zich in overgangsverschijnselen, zoals een toename in gewicht, opvliegers en bloedverlies tussen menstruaties (spotting) door.

 

De overgang begint vaak met een verandering in de menstruatiecyclus. Het schema van de menstruatiecyclus en het vrijkomen van hormonen gaat dan niet meer op. De menstruaties komen korter na elkaar en zijn heftiger, daarna worden de pauzes tussen de menstruaties langer, tot ze uiteindelijk uitblijven. 

 

Heb je veel hinder van overgangsverschijnselen, die drempel is voor iedereen verschillend, dan kan hormoontherapie overwogen worden. Daarbij krijg je verschillende hormonen, waaronder oestrogeen en progesteron, om balans te krijgen in je hormoonspiegel.

 

Je lichaam een beetje extra ondersteunen tijdens de menstruatie kan nooit kwaad. Dit kan bijvoorbeeld met de onderstaande elementen.

 

Veel vrouwen hebben baat bij wat extra vitamine B6 of calcium. Een extra glas (halfvolle) melk is een prima oplossing. Het helpt onder andere bij prikkelbare gevoelens en gespannen borsten.

 

Via het bloed verlies je ijzer, en dat kan aangevuld worden. Door het eten van peulvruchten bijvoorbeeld, noten en donkere groenten zoals boerenkool, spinazie en rode bieten.

 

Saffraan zorgt voor een toename van neurotransmitters in de hersenen, zoals serotonine en dopamine. Wat helpt bij het tegengaan van stemmingswisselingen.

 

Dit zorgt voor een betere afgifte van hormonen door het vetweefsel, waardoor er een betere balans ontstaat. Het zit veel in vis, schaal- en schelpdieren, maar is ook verkrijgbaar als (veganistisch) supplement.

 

Magnesium is betrokken bij wel driehonderd processen in ons lichaam. Vooral tijdens periodes van stress gebruiken we extra magnesium (zoals bij menstruatiepijn) en bij het aanmaken en reguleren van verschillende hormonen. Zo helpt het bij het verminderen van stemmingswisselingen en hoofdpijn voorafgaand aan de menstruatie.

 

Maca is een Peruaanse wortel die een positieve werking heeft op de geslachtshormonen. Ook helpt het stress te verminderen. Dit is verkrijgbaar als voedingssupplement.

 

Laat hormonen je stemming niet bepalen. Ja, ze hebben invloed, maar het gaat altijd weer over. Zorg goed voor jezelf, geniet van beweging en stimuleer je humeur met extra vitamines. En als het allemaal te veel wordt, is er professionele hulp beschikbaar.